Miasto świateł, miasto miłości i zakochanych, stolica mody, miasto artystów – to najczęściej spotykane peryfrastyczne określenia PARYŻA podkreślające urok, znaczenie i wyjątkowość francuskiej stolicy. Docieramy do niej w środę, 24 maja, wieczorem. Paryskie ulice witają nas korkiem, jakiego chyba jeszcze nie widzieliśmy. Podziwiamy opanowanie i cierpliwość naszych kierowców, ale też ich umiejętność poruszania się w gąszczu samochodów, motocykli, rowerów i pieszych. Ilość ludzi i pojazdów jest naprawdę imponująca. Ostatni odcinek drogi do miejsca, w którym czeka na nas obiadokolacja, pokonujemy pieszo, żeby było szybciej. 😊 Dobry posiłek poprawia nam nastrój i regeneruje siły. Ruch uliczny na szczęście się normalizuje, więc bez problemów docieramy do hotelu Première Classe, który przez kilka kolejnych dni będzie naszą bazą. Nie marnujemy ani jednej chwili spędzonej w Paryżu. Lista miejsc, do których docieramy, jest naprawdę długa i znajdują się na niej najważniejsze atrakcje miasta.
WIEŻA EIFFLA - najsłynniejszy zabytek i symbol stolicy Francji. Powstała w 1889 roku z okazji wystawy światowej organizowanej w Paryżu. Zaprojektował ją znany francuski inżynier i architekt, Gustave Eiffel. W momencie ukończenia budowy mierzyła 312 m i była najwyższą budowlą świata. Wyjeżdżamy na najwyższy poziom ŻELAZNEJ DAMY i z zapartym tchem podziwiamy panoramę Paryża. Mamy też okazję oglądać wieżę po zmierzchu, kiedy jest pięknie oświetlona. Udajemy się na sąsiadujące z nią POLA MARSOWE i oczekujemy na pokaz świateł, który rozpoczyna się o 22.00. Przez pięć minut wieża migocze jasnym światłem 20 000 żarówek, co daje niesamowity efekt.
LUWR - kiedyś rezydencja królewska, a dziś jedno z największych muzeów na świecie (ponad 30 tysięcy eksponatów). Oglądamy tu bezcenne dzieła sztuki, a wśród nich słynną Monę Lisę Leonarda da Vinci, Nike z Samotraki i Wenus z Milo. Przed charakterystycznym wejściem głównym w kształcie szklanej piramidy robimy zdjęcia.
MUZEUM ORSAY (MUSÉE D'ORSAY) - drugie po Luwrze najsłynniejsze paryskie muzeum sztuki. Mieści się w dawnym budynku dworca z charakterystycznym ogromnym zegarem. Podziwiamy tu przede wszystkim największą na świecie kolekcję dzieł francuskich impresjonistów (Auguste Renoir, Eduard Manet, Claude Monet, Vincent van Gogh). Podczas pobytu w Musée d'Orsay mamy niebywałą okazję oglądać najpierw wystawę strojów, a następnie występ artystów ze znanego kabaretu MOULIN ROUGE (Czerwony Młyn), który zasłynął z wykonywania kankana. Zwiedzając Paryż, mamy też sposobność przyjrzeć się budynkowi z imitacją czerwonego młyna na dachu.
DZIELNICA ŁACIŃSKA – ta dzielnica uniwersytecka to jeden z najstarszych obszarów Paryża. Nazwa pochodzi od łaciny, którą posługiwali się zamieszkujący tu od średniowiecza studenci i uczeni. Odwiedzamy leżącą w sercu dzielnicy SORBONĘ, jeden z najstarszych uniwersytetów na świecie. W murach założonej w XIII wieku uczelni studiowało i wykładało wiele znanych osób, w tym Polaków (np. Maria Curie-Skłodowska, Stanisław Konarski, Jan Zamoyski, Stanisław Staszic). Zatrzymujemy się przy PANTEONIE wybudowanym przez króla Ludwika XV jako kościół pod wezwaniem św. Genowefy, patronki Paryża. Od 1885 roku Panteon nie pełni już funkcji religijnej, stał się mauzoleum – w jego krypcie spoczywają m.in. Voltaire, Victor Hugo, Jean Jacques Rousseau, Émile Zola, Piotr Curie i Maria Skłodowska- Curie ( pierwsza w dziejach kobiet tu pochowana). Nie możemy ominąć KOŚCIOŁA ŚW. SEWERYNA, który w XIX wieku stał się ulubionym miejscem nabożeństw Polaków z Wielkiej Emigracji. Bywali tu m.in. Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Józef Bem, Joachim Lelewel, Fryderyk Chopin czy Zygmunt Krasiński. W jednej z bocznych kaplic wisi kopia obrazu Matki Boskiej Ostrobramskiej przywieziona z Wilna w 1841 r. przez Andrzeja Towiańskiego. Spacerujemy wąskimi uliczkami, zaglądamy do sklepów z pamiątkami, wstępujemy do cukierni i restauracji, by skosztować francuskich przysmaków.
OGRÓD LUKSEMBURSKI - jeden z najpiękniejszych parków paryskich położony niedaleko od Panteonu. Idealne miejsce na odpoczynek w cieniu drzew, wśród rzeźb, fontann i pomników (jednym z wielu jest posąg polskiego kompozytora - Fryderyka Chopina). PAŁAC LUKSEMBURSKI, który początkowo pełnił funkcję królewskiej rezydencji i do którego należał dawniej ogród, w XIX wieku stał się siedzibą Senatu Francji i pełni tę funkcję do dziś.
OGRÓD TUILERIES - tworzą go strzyżone drzewa, klomby i trawniki, które zostały zaprojektowane w sposób geometryczny. Zdobią go sadzawki, fontanny oraz liczne posągi. Na wschodnim skraju parku, na granicy z Luwrem, znajduje się trzeci i najmniejszy z paryskich łuków (po Łuku Triumfalnym i Grande Arche) – Arc de Triomphe du Carrousel (Łuk Karuzeli).
KATEDRA NOTRE-DAME to najbardziej znana katedra gotycka na świecie, arcydzieło architektury i symbol Paryża. Wznosi się na Ile de la Cité – jednej z dwóch wysp na Sekwanie. Budowa świątyni trwała około 200 lat (XII - XIV wiek). Popularności katedrze przysporzyła też powieść Wiktora Hugo Katedra Najświętszej Marii Panny w Paryżu, w Polsce znana również pod tytułem Dzwonnik z Notre-Dame. Podziwiamy odrestaurowane po pożarze z 2019 roku wnętrze i odbudowaną iglicę. Przyglądamy się wspaniałym wieżom, portalom, wielobarwnej rozecie północnej i rzeźbom umieszczonym na fasadzie. Co ciekawe, od początku XIX wieku w katedrze przechowywana jest jedna z najcenniejszych relikwii chrześcijaństwa, Korona Cierniowa. Wcześniej znajdowała się w SAINTE-CHAPELLE - Świętej Kaplicy, usytuowanej w pobliżu katedry. Kaplica została ufundowana przez króla Ludwika IX waśnie po to, by przechowywać w niej cenne relikwie.
PAŁAC INWALIDÓW (Hôtel des Invalides) – został wzniesiony w XVII wieku na polecenie króla Ludwika XIV, jako szpital i dom spokojnej starości dla weteranów wojennych. Obecnie znajdują się w nim muzea związane z wojskowością, a w kościele Inwalidów spoczywa w imponującym sarkofagu Napoleon Bonaparte. Szczątki cesarza Francuzów zostały tu przeniesione w 1840 z Wyspy Świętej Heleny, na której zmarł. W świątyni są także pochowani dwaj bracia i syn Napoleona oraz francuscy marszałkowie.
CHAMPS-ÉLYSÉES (Avenue des Champs-Élysées) - najbardziej znana aleja w Paryżu, znajdują się tu sklepy ekskluzywnych marek, eleganckie kawiarnie i restauracje. To o tej ulicy amerykańsko-francuski piosenkarz, Joe Dassin, śpiewał:
Aux Champs-Élysées
Aux Champs-Élysées
Au soleil, sous la pluie
À midi ou à minuit
Il y a tout ce que vous voulez
Aux Champs-Élysées
Ta piosenka towarzyszyła nam od początku wyjazdu do Francji, a nauczył jej nas Pan Dyrektor. Nie mogliśmy się więc powstrzymać i śpiewaliśmy ją, spacerując po Avenue des Champs-Élysées.
ŁUK TRIUMFALNY (Arc de Triomphe) - kolejny symbol Paryża. Usytuowana na krańcu Pól Elizejskich budowla nawiązuje do tworzonych przez starożytnych Rzymian łuków, pod którymi defilowali zwycięscy wodzowie, a wzniesiona została na polecenie Napoleona Bonapartego, by upamiętnić zwycięstwa jego armii. Zdobna w ryciny i rzeźby budowla osiąga 50 metrów wysokości i i jest szeroka na 45 m. Na samym szczycie znajduje się taras widokowy, na który można się dostać, pokonując 284 stopnie. Na wewnętrznych ścianach łuku dostrzec można wykute nazwy 128 miejscowości - miejsc znaczących starć z czasów rewolucji francuskiej i wojen napoleońskich, oraz 660 nazwisk najważniejszych dowódców francuskich z tego okresu. Zarówno wśród nazwisk, jak i miejscowości znajdują się nazwy polskie, np. Ostrołęka, Gdańsk, Dąbrowski, Poniatowski, Chłopicki, Zajączek, czasem zapisane w zniekształconej formie. Tu też znajduje się z Grób Nieznanego Żołnierza, upamiętniający ofiary I wojny światowej. Pomnik ten odgrywa istotną rolę dla Francuzów – to przy nim odbywają się ważne uroczystości narodowe.
MONTMARTRE - to dzielnica położona na wzgórzu o tej samej nazwie znana jako dzielnica artystów. Przy Place du Tertre pracowali niegdyś m.in. Claude Monet, Pierre-Auguste Renoir i Pablo Picasso. Najpierw podziwiamy rozciągający się ze wzgórza widok na całe miasto. Potem wspinamy się po schodach do górującej nad otoczeniem słynnej BAZYLIKI SACRÉ-COEUR (Bazylika Najświętszego Serca). Świątynia jest też nazywana, z racji kamienia użytego do jej budowy, białą bazyliką, a paryżanie nazywają ją bezą. Wybudowano ją w ciągu 39 lat (prace ukończono w 1914 roku), z inicjatywy dwóch przemysłowców, którzy przysięgli sobie, że jeżeli po wojnie z Prusami ujrzą Paryż takim samym jak przed wojną, to wybudują bazylikę ku czci Serca Jezusowego. Na koniec spacerujemy po Place du Tertre, gdzie spotykamy lokalnych artystów i portrecistów, którzy wystawiają i sprzedają swoje prace na chodnikach.
CMENTARZ PÈRE LACHAISE – to największa i najsławniejsza paryska nekropolia. Został założony na początku XIX stulecia w ogrodach przylegających do willi podarowanej przez Ludwika XIV swojemu spowiednikowi, Père Lachaise (ojcu Lachaise), francuskiemu jezuicie. Początkowo nie cieszył się popularnością, bo paryżanie nie chcieli spoczywać na cmentarzu, nieznajdującym się w najbliższej okolicy kościoła. Dopiero przeniesienie tu szczątków wielkich Francuzów - Moliera i la Fontaine'a, zmieniło ich nastawienie. Przychodzimy tu przede wszystkim, aby odwiedzić grób Fryderyka Chopina. Przy dźwiękach jednego z jego utworów składamy biało-czerwoną wiązankę i zapalamy znicze. Dowiadujemy się, że oprócz naszego wybitnego kompozytora spoczywają tu inni Polacy, m.in. Maria Walewska - słynna kochanka Napoleona Bonapartego, Klementyna Hoffmanowa - pisarka znana z tekstów dla dzieci, Ewelina Hańska - żona Honoriusza Balzaca, Jarosław Dąbrowski - jeden z generałów Komuny Paryskiej czy polityk Bonawentura Niemojowski. Odwiedzamy też groby Jima Morrisona - amerykańskiego poety i piosenkarza rockowego, wokalisty grupy The Doors, Allana Kardeca – twórcy spirytyzmu (nagrobek wyróżnia się ilością składanych przy nim kwiatów) oraz Heloizy i Abelarda – dwunastowiecznej pary słynnej z tragicznego romansu. Spacerując po mieście umarłych, przyglądamy się nagrobkom - są wśród nich okazałe grobowce ozdobione rzeźbami, płaskorzeźbami i innymi elementami dekoracyjnymi, ale też skromne, proste kamienne płyty. Zauważamy, że nikt tu nie zapala zniczy, a na grobach stoją kwiaty doniczkowe, takie, jakimi my ozdabiamy domy, oraz specjalne ozdobne tabliczki pamiątkowe (plaques funéraires).
PLACE VENDÔME – jeden z najsłynniejszych i najbardziej luksusowych placów w Paryżu. Pośrodku wznosi się kolumna z pomnikiem Napoleona I na szczycie. Podchodzimy do domu z numerem 12 – widniejąca na nim tablica informuje, że w tym budynku zmarł Fryderyk Chopin.
PLAC ZGODY (Place de la Concorde) - należy do najbardziej znanych paryskich placów. W czasach rewolucji francuskiej właśnie tu stała gilotyna, na której ścięto ponad 1000 osób, w tym króla Ludwika XVI oraz królową Marię Antoninę. W centralnej części placu stoi masywny obelisk sprowadzony z egipskiej świątyni w Luksorze.
GALERIA LAFAYETTE - centrum handlowe z bardzo drogimi markami. Wnętrze przypomina pałac królewski. Zajrzeliśmy do środka, ale zakupów nie robiliśmy 😉
OPERA GARNIER – jeden z najsłynniejszych teatrów operowych na świecie. Gmach powstał w latach 1861-1875 według projektu Charles’a Garniera i jest najwybitniejszym dziełem tego francuskiego architekta. Właśnie ta opera była inspiracją dla twórcy powieści Upiór opery (Upiór w operze) oraz powstałych na jej podstawie musicalu i filmu. Opera jest ogromna, może pomieścić 2200 osób, a na scenie może przebywać jednocześnie 450 osób.
MUZEUM PERFUM FRAGONARD (Fragonard Musée du Parfum) – znajduje się blisko Opery Garnier. Trafiamy tu dzięki operatywności naszego Pana Dyrektora. Przez prawie godzinę poznajemy historię perfum oraz proces ich powstawania. Możemy powąchać różne nuty zapachowe, pooglądać piękne flakoniki na perfumy z różnych epok. Na koniec poznajemy poszczególne zapachy perfum Fragonard i wielu z nas decyduje się na zakup pachnącej pamiątki z Paryża. 😊
CENTRUM POMPIDOU - to centrum sztuki współczesnej. Budynku nie da się pomylić z żadnym innym, gdyż wyróżnia się naprawdę oryginalnym wyglądem. Rury, mocne kolory, ruchome schody - wszystko co normalnie architekci przed nami ukrywają, tu zostało wystawione na widok publiczny. Do środka nie mogliśmy wejść, gdyż obiekt jest zamknięty z powodu prac renowacyjnych.
LA DÉFENSE – biznesowa, bardzo nowoczesna dzielnica, która wzięła swoją nazwę od pomnika La Défense de Paris wybudowanego w XIX stuleciu dla upamiętnienia żołnierzy broniących Paryża w czasie wojny francusko pruskiej (1870 – 1871). Powstała na przedłużeniu głównej osi miasta ciągnącej się od Luwru przez Łuk Triumfalny na Grande Arche kończąc. Największe francuskie koncerny mają tutaj swoje biurowce. Cała przestrzeń jest wolna od samochodów. Ruch kołowy odbywa się pod powierzchnią ziemi, gdzie zlokalizowane są parkingi oraz dojazdy do budynków. W zabudowie wyróżnia się usytuowany w centralnym miejscu dzielnicy GRANDE ARCHE DE LA FRATERNITÉ - Wielki Łuk Braterstwa. Ta dwudziestowieczna wersja Łuku Triumfalnego powstała dla uczczenia ludzkości i idei humanitarnych w latach 1982–1989. Wykonano ją z białego marmuru. Jej rozmiary są imponujące: szerokość: 108 m, wysokość: 110 m i głębokość: 112 m). W środku monumentu znajdują się biura i rozmaite instytucje. Dzielnica robi na nas duże wrażenie. Jest zupełnym przeciwieństwem Paryża historycznego. Spacerujemy wśród nowoczesnych szklanych wieżowców, odpoczywamy na schodach przed Wielkim Łukiem, zaglądamy do galerii handlowej. Pan Dyrektor kieruje naszą uwagę na nietypową rzeźbę – przedstawia ona kciuk (dwunastometrowy!) i taki też nosi tytuł (Le Pouce).
REJS PO SEKWENIE – atrakcja, która dostarczyła nam wielu pozytywnych przeżyć i pozwoliła spojrzeć na Paryż z innej perspektywy. Podczas godzinnego rejsu delektujemy się widokiem najsłynniejszych zabytków Paryża (m.in. Wieża Eiffla, katedra Notre-Dame, Luwr, Muzeum Orsay, Hotel de Ville – Ratusz, Conciergerie - dawny pałac królewski, a potem więzienie, z którego wiele osób zostało skazanych na śmierć podczas rewolucji francuskiej), podziwiamy piękne mosty, np. PONT NEUF - najstarszy most w Paryżu (XVII w., kamień węgielny kładł pod nim Henryk Walezy), MOST ALEKSANDRA III - jeden z najpiękniejszych paryskich mostów, zdobiony licznymi rzeźbami, symbol przyjaźni francusko-rosyjskiej. Płynąc leniwie po Sekwanie, mijamy pomniejszoną wersję STATUY WOLNOŚCI (Statue de la Liberté Paris), która stoi na krańcu sztucznej wyspy Île aux Cygnes, (WyspaŁabędzia). Statua stanęła na wyspie w 1889 roku i została sfinansowana przez mieszkających w Ameryce Francuzów dla uczczenia stulecia rewolucji francuskiej. Warto tu wspomnieć, że w Paryżu znajduje się jeszcze jedna rzeźba związana z nowojorską Statuą Wolności – PŁOMIEŃ WOLNOŚCI (Flamme de la Liberté), ofiarowany Francuzom przez Amerykanów w 1989 roku. Jest to pełnowymiarowa replika pochodni dzierżonej w prawej ręce przez Statuę Wolności i jest zlokalizowana niedaleko północnego zakończenia mostu Pont de l’Alma. To właśnie pod Flamme de la Liberté w sierpniu 1997 roku Diana, księżna Walii, zginęła w wypadku samochodowym. Od tego czasu Płomień Wolności stał się nieoficjalnym pomnikiem ku jej czci.
PARYSKIE METRO - mamy okazję z niego skorzystać, kiedy wracamy z nocnego spaceru po Paryżu. Jest zatłoczone, ale bezpieczne.
Ograniczony czas pobytu w Paryżu nie pozwolił nam poznać wszystkich jego atrakcji… Ale czy trzeba zobaczyć wszystko, żeby zachwycić się tym miastem i zapamiętać je na długo?
Tekst: Beata Bodaszewska
Zdjęcia: Małgorzata Przewoźnik, Paweł Przetacznik