CURRICULUM  VITAE

ŚWIĘTEGO JANA KANTEGO

 

      Święty Jan, syn Stanisława i Anny, urodził się 24 VI 1390 roku w Kętach (miasteczku położonym 30 km od Oświęcimia)
i od miejsca urodzenia został nazwanym Kantym. Nie zachowały się żadne historyczne wzmianki o jego dzieciństwie i młodości. Wiadomo tylko, że po ukończeniu nauk początkowych w rodzinnym mieście, w roku 1413 rozpoczął studia na Wydziale Sztuk Wyzwolonych Akademii Krakowskiej.

Sztuki wyzwolone obejmowały 7 nauk: gramatykę (nauka wymowy), retorykę (sztuka przemawiania, układania pism), dialektykę (nauka logicznego myślenia), arytmetykę, astronomię, geometrię, muzykę.

W 1415 roku Jan Kanty uzyskał stopień bakałarza (odpowiednik dzisiejszego licencjatu). W 1418 roku został magistrem nauk wyzwolonych (odpowiednik dzisiejszego doktoratu). W tym czasie zaledwie 10 % studentów uzyskiwało ten tytuł.

            Następne lata, 1418 – 1421, nie są udokumentowane. Przypuszcza się jednak, że w  tym okresie młody Jan przygotowywał się do święceń kapłańskich, które prawdopodobnie otrzymał około 1419 roku w benedyktyńskiej kaplicy
w Tuchowie.

Po przyjęciu święceń kapłańskich, w latach 1421 – 1429, na prośbę zakonników z Miechowa objął tamtejszą szkołę klasztorną. Sprawował tam pieczę nad powierzoną mu gromadką młodych zakonników jako nauczyciel i wychowawca. Głosił kazania, przepisywał (czyli kopiował) dzieła ojców Kościoła takich jak święty Augustyn czy święty Tomasz z Akwinu.

            Po ośmiu latach pobytu w Miechowie wrócił na Akademię Krakowską. Jako szacowny profesor filozofii wykładał tam logikę, fizykę i ekonomię Arystotelesa. Jednocześnie sam rozpoczął kolejne studia teologiczne, które po 14 latach (w roku 1443) uwieńczył stopniem magistra teologii (dzisiejszy doktorat), co dawało mu możliwość jej wykładania na Akademii.

            Już jako student teologii, a równocześnie profesor Akademii Krakowskiej, Jan z Kęt czterokrotnie sprawował urząd dziekana Wydziału Sztuk Wyzwolonych, w latach 1432, 1433, 1437, 1438. Zgodnie z obowiązującymi wówczas statutami urząd ten mógł piastować tylko ten, kto poznał czynności rządzenia wymagane na tym stanowisku i posiadał umiejętności prowadzenia dysput zwyczajnych i nadzwyczajnych. Dziekan musiał się wyróżniać jako dobry wykładowca, wydatnie oddawać się pracy naukowej oraz posiadać umiejętność promowania doktorów, licencjatów i bakałarzy.

            W 1439 roku Jan z Kęt osiągnął tytuł bakałarz teologii. W tym samym roku został kanonikiem kapituły przy kolegiacie św. Floriana  w Krakowie. Z tym stanowiskiem łączyło się probostwo przy kościele św. Andrzeja w Olkuszu. Nie mogąc jednak osobiście sprawować opieki nad parafią, zrezygnował z tego urzędu, by nadal poświęcać się pracy na Akademii Krakowskiej.

            W wieku 53 lat uzyskał doktorat z teologii, a następni objął katedrę na wydziale teologicznym, gdzie pracował do końca swojego życia. Funkcję profesora sprawował przez 50 lat, osiągając wszystkie stopnie naukowe.

             Mistrz Jan Kanty, pracując na Uniwersytecie, mieszkał w Collegium Maius. Obecnie pokój, który zajmował, zamieniono na kaplicę.

            Ostatnie 20 lat jego życia wymyka się badaniom historycznym. Żywoty podają, że w tym czasie odbył pielgrzymkę do Ziemi Świętej i aż pięć razy pielgrzymował do Rzymu.

            Zmarł w Krakowie w Wigilię Bożego Narodzenia w 1473 roku. Został pochowany w kościele św. Anny w Krakowie, gdzie ma swój ołtarz i marmurowy grobowiec.

 

BEATYFIKACJA I KANONIZACJA JANA KANTEGO

 

Szacunek, jakim cieszył się za życia Jan z Kęt, szybko przerodził się w pośmiertny kult. Ośrodkiem tego kultu był jego grób
w kościele św. Anny.

 

            Do grobu Jana z Kęt przybywało coraz więcej pielgrzymów z Polski i Europy, którzy doznawali wielu łask i cudów. Kolejni proboszczowie parafii św. Anny spisywali te cuda.

            Przy poparciu Jana III Sobieskiego, papież Inocenty XI wydał dekret, na podstawie którego w dniu 27 września 1680 roku nastąpiła beatyfikacja Jana z Kęt.

16 lipca 1767 roku papież Klemens XIII dokonał kanonizacji Jana z Kęt, ogłaszając Go świętym.

Cuda, które przyjęto do kanonizacji, to cztery uzdrowienia beznadziejnie chorych (trzyletniego Sebastiana Luzarka
i osiemnastoletniej Jadwigi Paskówny z Krakowa, Marianny Gawlickiej, gospodyni domowej z Szalowej koło Gorlic,

i Antoniego Oleksowicza, grabarza z Szalowej) oraz cudowne uratowanie od śmierci Teresy Chylińskiej z Żywca, tonącej w nurtach rzeki Soły. Świadkowie procesu z 1687 roku stwierdzają istnienie w kościele w Szalowej cudownego obrazu św. Jana Kantego, przy którym została uzdrowiona niemogąca chodzić Justyna Krupecka. Akta przewodu kanonizacyjnego wymieniają oprócz obrazu w Szalowej inne cudowne wizerunki: w Kętach, Bobowej i Olkuszu. Głównymi ośrodkami kultu są: grób św. Jana Kantego w kościele św. Anny w Krakowie, Akademia Krakowska i Kęty.

    SYLWETKA DUCHOWA MISTRZA JANA Z KĘT

 

            Święty Jan Kanty był osobistością znaną i bardzo cenioną nie tylko w środowisku akademickim, ale i wśród ludu miejskiego. Łączył pracę naukową z powołaniem kapłańskim i pracą duszpasterską. Inspirację do wszelkich swych działań czerpał z Pisma Świętego. Zasłynął jako doskonały teolog – praktyk, kaznodzieja, gdyż potrafił rozstrzygnąć trudne problemy natury moralnej. Wielki dorobek duchowy i intelektualny Mistrza Jana wypisany był w sercach jego wychowanków.

            Wśród wielu cnót Jana Kantego wybija się jego ogromna, mrówcza pracowitość i wytrwałość, o czym świadczy ogromna liczba przepisanych przez niego ksiąg, napisanych kazań i innych prac naukowych ( niektóre z rękopisów znajdują się w Bibliotece Jagiellońskiej, pozostałe przechowywane są w Bibliotece Watykańskiej). Pracę pisarską wykonywał w wolnych chwilach – jak sam twierdził – „dla chwały Bożej, dla własnego i innych pożytku (...) dla uniknięcia nudy i próżnowania”.

            Był człowiekiem wielkiego miłosierdzia i współczucia wobec bliźnich. Swoją pensją profesorską zawsze dzielił się z potrzebującymi. Pomagał umiłowanej braci studenckiej. Nie mogąc zaradzić inaczej ludzkiej nędzy, wyzbywał się nawet własnego odzienia i obuwia. W każdym potrzebującym widział Chrystusa. Na widok żebraka proszącego o posiłek miał zwyczaj wstawać ze swojego miejsca i mówić: „Chrystus przychodzi”, potem sadzał go na swoim profesorskim miejscu.

            Mądrego Mistrza cechowała również pokora. Wynikała ona z umiejętności oddania swego umysłu na służbę prawdzie ewangelicznej. Dlatego właśnie, kiedy pod wpływem burzliwych i pełnych niepokoju czasów nawet potęgi umysłowe rozpraszały się i gubiły swe myśli nie docierając do prawdy – św. Jan Kanty zachował równowagę, pokój i prawdę, którą dzielił się z innymi jak chlebem. „Z tą prawdziwą pokorą szła w parze wielka dziecięca prostota. W jego czynach i słowach nie było nic podstępnego i dwuznacznego. Co było w jego sercu, to śmiało i szczerze wyjawiał”.

            Kolejna cnotą Świętego była jego prawdomówność. Potwierdziła to legenda, która głosi, że pewnego dnia napadli na niego rabusie i zażądali od niego pieniędzy. Oddał im, co miał, mówiąc, że już więcej pieniędzy nie ma. Gdy ci odeszli, przypomniał jednak sobie, że ma zaszyte w płaszczu pieniądze. Natychmiast zaczął ich wołać, a gdy ci zjawili się ponownie, przepraszał ich za niezamierzone kłamstwo i chciał im znalezione pieniądze zwrócić.

            Mądrość Mistrza Jana z Kęt otwierała mu oczy na wielkie, ale i na te pozornie nieważne, drobne sprawy ludzkie. Był człowiekiem, który umiał pochylać się nad czyimś rozbitym szczęściem, aby ocalić jego resztki, a przez to na nowo wlać w człowieka nadzieję i wprowadzać w jego serce utracony spokój.

           

            Święty Jan z Kęt jest wzorem dla wszystkich, dla uczonych i prostych. Jest wezwaniem dla naszego pokolenia. Zwracał nam na to uwagę Jan Paweł II, który podczas jubileuszu 600 – lecia urodzin św. Jana mówił: „Trzeba obecnej młodzieży ukazywać świetlane wzory historycznych postaci, by z nich czerpała  bogactwo ideałów i uczyła się z nimi żyć na każdy dzień”.